Doanh nghiệp lách luật
GS Đặng Hùng Võ cho rằng do chính sách không nhất quán, có thời điểm thừa nhận đất thuê trả tiền hằng năm không đưa vào giá trị CPH, không tính giá trị lợi thế kinh doanh liên quan đến địa điểm vào giá trị thuê đất đã tạo kẽ hở lớn để nhiều DN lách luật. Khi CPH, nhiều DN chọn hình thức thuê đất để được định giá đất bằng 0, kéo giảm giá trị, dễ thành công trong chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO). Trong trường hợp DN được giao quyền sử dụng đất thì tài sản đất đai cũng chỉ được định giá “bèo” vì giá đất tính theo khung giá do UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định, không sát giá thị trường.
Ý KIẾN
PGS-TS Lê Vũ Nam, Trưởng Khoa Luật
Trường ĐH Kinh tế – Luật (ĐHQG TP HCM):
Công khai, minh bạch trong đấu giá
Việc thất thoát tài sản, bán rẻ quyền sử dụng đất ở các DNNN nếu xảy ra chủ yếu dựa trên 2 vấn đề: Xác định giá trị DN và công khai, minh bạch khi đấu giá.
Về xác định giá trị DN, phải bám sát giá thị trường. Quyền sử dụng đất được áp dụng theo quy định hiện hành (theo khung giá của UBND địa phương) chưa thực sự sát giá. Các DN có thể lợi dụng điều này để bán tài sản mà chủ yếu là đất, các tài sản liên quan đến đất với giá rẻ. Và việc bán tài sản nhà nước bắt buộc phải qua đấu giá công khai, ai đấu giá cao sẽ trúng. Trước năm 2009 chưa có quy định nên đã có trường hợp bán rẻ, thậm chí còn không tính đến quyền sử dụng đất để định giá cổ phần. Lúc này luật không quy định nên cũng không truy trách nhiệm được.
Ngoài ra, việc đấu giá cần phải công khai rộng rãi hơn qua các phương tiện truyền thông chứ không chỉ qua một tờ báo theo quy định, mà có nhiều khi chỉ đăng cho có, đối phó với quy định chứ không cần nhiều người đọc.
Hiện nay cũng có quy định về công bố thông tin nhưng các DN cần rõ ràng hơn, cụ thể là về các báo cáo kiểm toán, tình hình sản xuất – kinh doanh, tài sản đất đai…
Ông Huỳnh Anh Tuấn,
Tổng Giám đốc Công ty CP Chứng khoán SJC:
Dễ bị mua chuộc
Điều đáng chú ý là ngoài việc làm đúng quy định thì bản thân DN đang CPH làm ăn thua lỗ, không có hướng tốt nên bảng cân đối tài sản không có tiềm năng. Đơn vị nào đó nhìn thấy được tiềm năng của DN nên họ đã mua và tìm cách để nâng giá trị tài sản. Cụ thể là từ bất động sản thuê lâu năm, sau khi mua CPH, mua dự án xong thì “chạy” để tài sản đó thành dự án có giá trị. Tài sản này có sau khi mua chứ không phải của DN từ trước. Điều này cho thấy bản thân các công ty định giá cũng cần phải hiểu được bản chất của tài sản để khi tư vấn chỉ ra được tiềm năng, để các nhà đầu tư buộc phải mua giá cao nếu quan tâm.
Hiện nay có công ty chứng khoán “bao thầu” cả chức năng tư vấn CPH và định giá. Một đơn vị có cả 2 chức năng này nếu họ không minh bạch thì sẽ bất ổn. Khi viết phương án CPH, đánh giá tiềm năng sẽ nâng giá trị lên, để nhà đầu tư quan tâm hơn. Nhưng nếu có cả chức năng định giá thì họ dễ bị mua chuộc, lờ đi những điểm sáng để khiến những người quan tâm không tìm thấy được tiềm năng và không đầu tư. Chưa kể là thông tin chưa công khai rõ ở nhiều kênh.
Tôi nghĩ nhà nước cần phải có một cơ quan phụ trách, làm sao đưa tất cả công ty cần CPH lên một kênh để các nhà đầu tư “soi” rõ, giảm việc các đơn vị tư vấn dùng kỹ thuật để làm sai, nhà đầu tư không nắm được.
SƠN NHUNG ghi