TS NGUYỄN TRÍ HIẾU, chuyên gia tài chính:
Nâng năng lực quản lý nhà nước
Việt Nam mở cửa kêu gọi đầu tư nước ngoài thì phải chấp nhận cuộc chơi, ngoại trừ những thương hiệu liên quan đến an ninh quốc gia, quốc phòng và phát triển xã hội thì chúng ta giữ cổ phần cho nhà đầu tư nội địa, còn những ngành nghề khác thì phải mở cửa. Nhà đầu tư ngoại nắm cổ phần khống chế thì có thể thay đổi DN nhưng dù sao đó cũng là những DN đang hoạt động tại Việt Nam, chịu sự quy định của luật pháp Việt Nam và nhà nước có thể kiểm soát họ được. Nếu xây dựng được khung pháp lý chặt chẽ thì không sợ họ thao túng hay gây tổn thất, bất lợi cho nền kinh tế.
Ngược lại, khi cho nhà đầu tư giới hạn rộng, họ sẽ đưa công nghệ, quản trị, nguồn nhân lực cao cấp vào theo quá trình đầu tư và chúng ta sẽ học hỏi được nhiều từ đó. Sau cùng, với sự tham gia cạnh tranh của những DN, tập đoàn lớn nước ngoài, người tiêu dùng Việt Nam được lợi cả trong ngắn và dài hạn. Nền kinh tế cũng được lợi. Trung Quốc đã mở cửa mạnh mẽ cho các nhà đầu tư nước ngoài từ 20 năm trước, đến nay nền kinh tế Trung Quốc trở thành một trong những nền kinh tế hàng đầu thế giới mà chính phủ Trung Quốc cũng không mất sự kiểm soát của họ.
Tuy nhiên, nếu trình độ quản lý vẫn ì ạch không theo kịp tốc độ phát triển hội nhập, để cho nhà đầu tư nước ngoài có cơ hội khuynh đảo một số lĩnh vực sản xuất – kinh doanh thì cũng rất đáng lo ngại. Nhưng không thể vì vậy đi ngược chiều phát triển chung mà bằng mọi cách phải nâng mình lên, tăng khả năng quản lý nhà nước lên. Việt Nam đã đi qua giai đoạn quá cần đầu tư nước ngoài để phát triển, bây giờ đến thời điểm mình phải chọn mặt gửi vàng khi cho phép nhà đầu tư đầu tư vào Việt Nam.
TS LÊ ĐĂNG DOANH, nguyên Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế trung ương:
Không nên tập trung vào một nhà đầu tư chiến lược
Theo tôi, chỉ cần đặt vấn đề xây dựng và giữ thương hiệu quốc gia đối với một số thương hiệu nhất định trong những lĩnh vực quan trọng. Với thương hiệu bia – cụ thể là Sabeco – thì không cần quá đặt nặng vấn đề giữ hay không giữ. Tuy nhiên, nhà nước nên có chính sách mời 2-3 nhà đầu tư chiến lược tham gia vào các DN nhà nước cổ phần hóa để họ kiểm soát lẫn nhau, còn tập trung chỉ một nhà đầu tư chính để rồi họ áp đảo tất cả nhà đầu tư khác, biến DN trở thành công ty riêng của họ (ví dụ Sabeco trở thành công ty của Thái Lan). Đó là điều chúng ta không mong muốn.
Mua bán sáp nhập là xu hướng tất yếu của thị trường kinh tế mở, thuận mua vừa bán là điều hết sức bình thường nhưng đối với nhà đầu tư nước ngoài cần có chính sách để cân bằng các thế lực, không để cho một nhà đầu tư nước ngoài chiếm quá nhiều cổ phần. Rất nhiều nước trên thế giới đã trả giá cho những bài học này, chúng ta có thể nhìn vào những kinh nghiệm này chứ không nhất thiết phải “ngây thơ” trả giá như vậy đối với các nhà đầu tư Thái Lan. Nếu thực sự muốn, chúng ta hoàn toàn có thể thương lượng với nhiều nhà đầu tư và hạn chế tỉ lệ cổ phần sở hữu của từng nhà đầu tư.
Ông NGUYỄN ĐỨC THANH, Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam:
Tránh để bị nuốt trọn thương hiệu
Làm nên một thương hiệu đã khó, còn thương hiệu nổi tiếng càng khó gấp bội. Phải trân trọng, vì đó không chỉ là thương hiệu của DN mà còn là thương hiệu quốc gia nên cần phải giữ gìn và phát huy bằng mọi giá. Tuy nhiên, nếu DN thật sự không đủ lực để phát triển thì cũng nên tiếp nhận nguồn vốn ngoại để đem lại hiệu quả tích cực hơn. Khi có được vốn ngoại đầu tư đồng nghĩa với việc có công nghệ tốt, có cả quản trị tốt. Không nên giữ khư khư thương hiệu khi DN không thể phát triển, thậm chí thụt lùi cũng như có nguy cơ phá sản trong tương lai gần. Tuy vậy, tiếp nhận nguồn vốn ngoại nhưng không nên để đối tác chi phối sẽ dẫn đến vết xe đổ của những thương hiệu nổi tiếng trước đây phải bị xóa tên khi để DN nước ngoài thao túng.
Th.Nhân – Ng.Hải ghi