Loạt công ty chứng khoán lớn như SSI, TCBS, VPBankS, VPS… lên kế hoạch tăng vốn trong thời gian tới, trước thềm công bố nâng hạng thị trường vào tháng 10.
Đầu tháng 9, Công ty cổ phần Chứng khoán SSI công bố kế hoạch bán 415,5 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, nâng vốn từ 20.779 tỷ lên gần 25.000 tỷ đồng, dẫn đầu toàn ngành. Với giá bán 15.000 đồng mỗi cổ phiếu, SSI sẽ thu về khoảng 6.200 tỷ. Số tiền này sẽ được dùng để bổ sung vốn cho vay ký quỹ (margin), đầu tư vào trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi.
Không riêng SSI, nhiều công ty lớn trong ngành cũng công bố kế hoạch tăng vốn trong năm nay. Chứng khoán Kỹ thương (TCBS) vừa hoàn tất đợt bán 231,1 triệu cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) với giá 46.800 đồng mỗi đơn vị. Vốn điều lệ sau thương vụ sẽ tăng lên 23.133 tỷ đồng. Doanh nghiệp này dự kiến thu về 10.817 tỷ đồng sau IPO. Khoảng 70% số tiền thu được sẽ dùng để đầu tư cho hoạt động tự doanh chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu), và 30% phục vụ cho vay margin.
Cũng lên kế hoạch IPO, Chứng khoán VPBank (VPBankS) dự kiến chào bán 375 triệu cổ phiếu, tương đương 25% vốn hiện tại, với giá tối thiểu 12.130 đồng mỗi đơn vị. Vốn điều lệ của công ty dự kiến tăng từ từ 15.000 tỷ đồng lên 18.750 tỷ đồng.
Ngoài những cái tên kể trên, VPS, HSC, Kafi, TPS, MBS hay TVS cũng lên kế hoạch phát hành hàng trăm triệu cổ phiếu trong thời gian tới.
Các công ty chứng khoán lên kế hoạch tăng vốn để củng cố nguồn lực, mở rộng mảng kinh doanh cốt lõi, khi thị trường có thể nâng hạng vào tháng 10. Nói với VnExpress, ông Nguyễn Trọng Đình Tâm, Phó giám đốc Khối phân tích Chứng khoán ASEAN, nhận định khi phát hành thêm cổ phiếu, doanh nghiệp trong ngành sẽ có dư địa cho vay margin và phát triển hoạt động tự doanh, trong bối cảnh thị trường thuận lợi.
VN-Index – chỉ số đại diện cho chứng khoán Việt Nam – tăng gần 33% sau 9 tháng, khi chốt phiên ngày 16/9 gần 1.671 điểm. Thanh khoản thị trường từ đầu tháng 8 đạt trên 39.000 tỷ đồng mỗi phiên, tương đương 1,5 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay, cho thấy sự quan tâm của nhà đầu tư.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Anh Đức, Giám đốc điều hành bộ phận Môi giới khách hàng tổ chức và Tư vấn đầu tư của Chứng khoán SBB (SBBS), cho rằng nhu cầu về margin của nhà đầu tư càng lớn khi thị trường đi lên.
Theo quy định, dư nợ cho vay của công ty chứng khoán tại Việt Nam không được vượt quá hai lần vốn chủ sở hữu. Hiện nhiều đơn vị lớn đã cho vay vượt số này. Một số cái tên như HSC, Mirae Asset, KIS, Kaffi, FTS… gần “cạn room”. Vì vậy, các doanh nghiệp buộc phải huy động thêm vốn để có dư địa cho vay.
Ngoài ký quỹ, theo ông Đức, các công ty chứng khoán cần vốn để cung cấp sản phẩm mới khi thị trường được nâng hạng, như dịch vụ giao dịch không ký quỹ (prefund) cho nhà đầu tư nước ngoài. Prefund là việc chuẩn bị sẵn tiền hoặc tài sản khác để đáp ứng nghĩa vụ tài chính hoặc một giao dịch trong tương lai.
Việc mở thêm mảng kinh doanh mới, như tài sản mã hóa, cũng là lý do các công ty chứng khoán cần tăng vốn. Chuyên gia của SBBS cho hay nhiều doanh nghiệp quan tâm đến thị trường tài sản số sau khi được luật hóa. Ông đánh giá đây là mảng kinh doanh có tiềm năng, nhưng doanh nghiệp tham gia cần số vốn lớn.
Việt Nam sẽ thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong 5 năm, theo Nghị quyết 5 của Chính phủ. Doanh nghiệp muốn vận hành sàn giao dịch tài sản mã hóa phải có vốn tối thiểu 10.000 tỷ đồng, trong đó 35% vốn do ít nhất hai tổ chức là ngân hàng, công ty chứng khoán, quản lý quỹ, bảo hiểm hoặc doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ nắm giữ. Như vậy, vốn một doanh nghiệp cần có khi tham gia lĩnh vực này gấp 3 lần ngân hàng và 33 lần hãng hàng không.
Nhiều công ty chứng khoán đã có bước đi đầu tiên trước cơ hội từ mảng kinh doanh tài sản số. Cách đây 3 năm, SSI thành lập công ty con là Công nghệ số SSI (SSID), vốn điều lệ 300 tỷ đồng, với mục tiêu phát triển hệ sinh thái dịch vụ tài chính số.
Đầu tháng 8, TCBS góp vốn vào Công ty cổ phần Sàn giao dịch tài sản mã hóa Techcom (TCEX). Hay Chứng khoán VIX rót 150 tỷ đồng cho Công ty cổ phần Sàn giao dịch Tài sản mã hóa VIX (VIXEX). VPBankS cũng tính tham gia “đường đua” này, theo kế hoạch kinh doanh tới 2030 vừa công bố.
Nhân viên môi giới đang tư vấn cho nhà đầu tư tại một công ty chứng khoán ở quận 1 (TP HCM), tháng 10/2024. Ảnh: An Khương
Tuy nhiên, việc tăng vốn ồ ạt cũng tiềm ẩn rủi ro. Theo ông Nguyễn Anh Đức, các công ty chứng khoán tăng vốn để đón đầu xu hướng thị trường, tầm nhìn dài hạn, nhưng nếu thị trường chững lại, nhu cầu dùng margin của nhà đầu tư giảm, họ sẽ bị thừa vốn. Việc này có thể khiến tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE) – chỉ số đo lường khả năng sinh lợi trên mỗi đồng vốn của cổ đông – bị giảm, tác động tiêu cực tới giá cổ phiếu các công ty chứng khoán, theo chuyên gia từ SBBS.
Giai đoạn 2021-2022 từng có đợt tăng vốn ồ ạt từ các công ty chứng khoán. Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam, cho biết sau giai đoạn “nóng” tăng vốn, ROE của nhiều công ty chứng khoán đã giảm trong hai năm sau đó khi thị trường trầm lắng. Ông ví dụ, chỉ số này của SSI đã giảm từ mức 19% (năm 2021) về còn 10% (2023) hay ROE của VNDirect từ mức 24% (năm 2021) xuống 12% vào hai năm sau đó.
Bên cạnh ROE, theo ông Nguyễn Anh Đức, việc phát hành mới để tăng vốn điều lệ đồng nghĩa số lượng cổ phiếu lưu hành trên thị trường tăng lên. Điều này dẫn tới cổ phiếu của doanh nghiệp bị pha loãng, tức là tỷ lệ sở hữu và giá trị thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS) của cổ đông hiện hữu giảm.
Ông Thế Minh cũng cho rằng khi lượng cổ phiếu tăng lên, EPS của các doanh nghiệp này sẽ giảm trong ngắn hạn. Từ đó, cổ phiếu nhóm chứng khoán sẽ khó hấp dẫn các nhà đầu tư. “Điều này sẽ tạo áp lực tăng trưởng cho các công ty chứng khoán”, ông Minh nói.
Về tiềm năng cổ phiếu nhóm chứng khoán, ông Đức bày tỏ lạc quan trong trung và dài hạn khi nhìn vào định giá (P/B) của ngành – chỉ số cho thấy thị trường đang kỳ vọng vào tăng trưởng, tiềm năng của doanh nghiệp. “P/B trung bình ngành hiện khoảng 2,2 lần, thấp hơn mức đỉnh từng ghi nhận năm 2021 là 3 lần. Vì vậy, nhóm chứng khoán vẫn còn dư địa phát triển”, ông Anh Đức nói.
Tương tự, ông Nguyễn Trọng Đình Tâm cũng cho rằng cổ phiếu chứng khoán nhiều tiềm năng tăng trưởng đến 2026. Bởi kỳ vọng nâng hạng thị trường sẽ giúp các doanh nghiệp trong ngành gia tăng quy mô khách hàng trong tương lai, đặc biệt là nhóm nước ngoài.
Việt Nam đặt mục tiêu nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp của FTSE Russell ngay trong năm 2025. FTSE Russell là tổ chức cung cấp dịch vụ chỉ số, dữ liệu và phân tích thị trường. Tại cuộc làm việc với Sở Giao dịch Chứng khoán London (LSE) ngày 15/9, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Việt Nam đã nỗ lực, đáp ứng các tiêu chí nâng hạng của FTSE.
Trọng Hiếu