Hơn 10 tỷ USD vốn ngoại có thể đổ vào nếu thị trường chứng khoán được nâng hạng vào tháng 10, theo kịch bản lạc quan nhất của HSBC.
Nhận định được bộ phận nghiên cứu đầu tư toàn cầu HSBC đưa ra trong báo cáo mới phát hành. Thị trường chứng khoán Việt sẽ được tổ chức FTSE xem xét nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi trong kỳ rà soát chỉ số thường niên vào 7/10.
FTSE Russell là một trong ba công ty cung cấp chỉ số hàng đầu thế giới gồm MSCI, FTSE Russell và S&P Dow Jones Indices, tạo cơ sở tham chiếu cho các nhà đầu tư quốc tế.
Việc nâng hạng đồng nghĩa thị trường Việt Nam được vào các chỉ số FTSE All-World, FTSE Asia và FTSE EM (một chỉ số chứng khoán quốc tế do tổ chức FTSE Russell cung cấp, theo dõi hiệu suất của cổ phiếu từ các thị trường mới nổi trên toàn cầu). Các quỹ thụ động tham chiếu theo chỉ số này sẽ mua cổ phiếu hoặc ETF. Các quỹ chủ động có quyền tự quyết định.
Theo kịch bản lạc quan nhất HSBC đưa ra, việc FTSE nâng hạng có thể hút tối đa 10,4 tỷ USD vốn ngoại vào thị trường chứng khoán Việt Nam. Tuy nhiên, HSBC lưu ý dòng vốn thực tế sẽ khiêm tốn và phân bổ theo từng giai đoạn. Bởi FTSE thường thông báo trước khoảng 6 tháng khi thay đổi phân loại một thị trường.
Giao dịch tại công ty cổ phần chứng khoán Rồng Việt, TP HCM, tháng 10/2024. Ảnh: An Khương
Dữ liệu này được HSBC đưa ra khi phân tích phần lớn quỹ chủ động ở châu Á (38%) và thị trường mới nổi (30%) đã nắm giữ cổ phiếu Việt Nam. Các quỹ châu Á hiện nắm trung bình 0,5% danh mục tại Việt Nam. Số quỹ chuyên đầu tư vào Việt Nam cũng tăng những năm gần đây. Hiện có hơn 100 quỹ, với tổng tài sản quản lý 11 tỷ USD, so với chỉ 17 quỹ nắm 3 tỷ USD hồi cuối 2014.
Giả sử được nâng hạng với vốn hóa hiện tại, chứng khoán Việt sẽ chiếm khoảng 0,6% tỷ trọng trong FTSE Asia và 0,5% trong FTSE EM. Ở kịch bản này, khoảng 1,5 tỷ USD vốn ngoại chảy vào thông qua các quỹ thụ động. Nếu tỷ trọng trong FTSE EM Asia đạt mức 1,3%, dòng vốn có thể tới 3 tỷ USD.
Trong khi đó, nhiều quỹ chủ động đã nắm cổ phiếu của các doanh nghiệp Việt. Sau khi nâng hạng, HSBC ước tính dòng vốn từ khối này dao động từ 1,9 tỷ đến 7,4 tỷ USD, tùy theo tỷ trọng của Việt Nam trong chỉ số.
Trước đó, một số tổ chức khác cũng dự báo hàng tỷ USD vốn ngoại đổ vào khi thị trường được nâng hạng. Chứng khoán VPBank (VPBankS) ước tính quy mô dòng vốn khoảng 3-7 tỷ USD, trong khi Chứng khoán Vietcap cho rằng con số có thể dao động 6-8 tỷ USD.
Thị trường Việt Nam được đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng của FTSE Russell từ tháng 9/2018. Hiện 7 trên 9 tiêu chí cần thiết đã đạt. HSBC cho rằng, diễn biến mới về hai tiêu chí còn lại là Luật Chứng khoán sửa đổi hiệu lực từ 1/1/2025 và vận hành hệ thống KRX từ tháng 5 giúp tăng khả năng nâng hạng.
Tuy nhiên, nhà băng lưu ý việc FTSE từng nhận định quy trình đăng ký cho nhà đầu tư nước ngoài còn phức tạp và giới hạn sở hữu của khối ngoại trong một số ngành như ngân hàng, hàng không và viễn thông.
Điều này có nghĩa khi nhà đầu tư nước ngoài đã nắm 50% cổ phần công ty, họ chỉ có thể giao dịch với các nhà đầu tư nước ngoài khác. Khi đó, sẽ hình thành giá riêng cho khối ngoại. “Đây không phải là yêu cầu bắt buộc của FTSE để tái phân loại, nhưng có thể trở thành vấn đề được nhà đầu tư nêu ra”, HSBC nhận định.
Tính đến 1/9, chỉ có 12 cổ phiếu trong VN-Index hết room ngoại. Tính chung, VN-Index có mức room vốn ngoại trung bình 42%, trong khi tỷ lệ nắm giữ thực tế của khối này mới đạt khoảng 17%, tức chưa bằng một nửa giới hạn.
Dỹ Tùng