Việc Gelex, Techcombank, VPBank, Thế giới Di động… lên kế hoạch đưa các công ty con lên sàn chứng khoán sẽ có những tác động tích cực đến thị trường, theo chuyên gia.
Tuần trước, đại diện tập đoàn Gelex xác nhận với VnExpress, Công ty cổ phần Hạ tầng Gelex (Gelex Infra) dự kiến chào bán cổ phiếu ra công chúng (IPO) vào cuối năm nay. Doanh nghiệp này do Gelex sở hữu hơn 79% vốn.
Ngoài Gelex, nhiều “ông lớn” trên sàn chứng khoán cũng lên kế hoạch với công ty con của mình. Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) sẽ IPO Công VPBankS – một đơn vị thành viên – trong những tháng cuối năm. Techcombank cũng triển khai việc đưa công ty con (TCBS). Hay Công ty cổ phần Đầu tư Thế Giới Di Động (MWG) cũng công bố sẽ niêm yết Bách Hóa Xanh vào năm 2028, và hai chuỗi bán điện thoại, ICT là Thế Giới Di Động, Điện Máy Xanh vào năm 2030.
Ông Nguyễn Đức Tài, Chủ tịch MWG, chia sẻ việc tập đoàn này muốn niêm yết độc lập các công ty con không chỉ để gọi vốn. “Đây là chiến lược để mỗi mảng kinh doanh của MWG được vận hành minh bạch và bứt phá”, ông Nguyễn Đức Tài nói.
Chủ tịch này nhấn mạnh khi tự đứng trên đôi chân mình, mỗi đơn vị sẽ bước vào giai đoạn tăng trưởng mới, kéo toàn bộ MWG đi lên. Bên cạnh đó, những chuỗi kinh doanh như Thế Giới Di Động, Điện Máy Xanh, hay Bách Hóa Xanh có nhiều điểm tương đồng về vận hành hay đào tạo, nhưng sản phẩm khác biệt. Ngoài ra, ông Tài cũng chia sẻ việc tiến hành IPO riêng từng chuỗi cũng tạo điều kiện để dòng vốn được rót đúng chỗ, vào đúng chuỗi mà nhà đầu tư nhìn thấy tiềm năng nhất.
Còn với trường hợp của VPBanks, đại diện VPBank cho biết công ty này muốn IPO và niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, nhằm mục tiêu minh bạch và hướng tới gia tăng giá trị cho cổ đông. “Chúng tôi đánh giá việc thị trường chứng khoán sôi động là cơ hội tốt để hiện thực hóa kế hoạch này”, đại diện VPBank trả lời.
Trên thị trường chứng khoán, nhiều tập đoàn lớn, đa ngành đã đưa các công ty con lên sàn chứng khoán. Vingroup – công ty phi tài chính lớn nhất trên thị trường Việt Nam – đã đưa nhiều công ty con, liên kết giao dịch cổ phiếu như Vinhomes, VEFAC, Vincom Retail, Vinpearl, Sách Việt Nam và VinFast tại Mỹ.
Ở Gelex, trước Gelex Infra, đơn vị này cũng có nhiều công ty con trên sàn như Viglacera, Gelex Electric, hay ngân hàng liên kết Eximbank… Masan Group – doanh nghiệp đa ngành – cũng có nhiều đơn vị thành viên đang giao dịch cổ phiếu Masan Consumer, Masan High-Tech Mateirals, Techcombank, Vinacafe Biên Hòa. Điều này đã giúp các tập đoàn lớn tạo ra một hệ sinh thái trên sàn chứng khoán.
Ông Nguyễn Anh Đức, Giám đốc điều hành bộ phận Môi giới khách hàng tổ chức và Tư vấn đầu tư của Chứng khoán SBB (SBBS), lý giải gần đây nhiều tập đoàn lớn đưa đơn vị thành viên lên sàn vì các doanh nghiệp này có thể cần thêm vốn để mở rộng kinh doanh. Các “ông lớn” có thể muốn huy động vốn từ bên ngoài thay vì rót thêm tiền túi vào công ty con. Ngoài ra, việc IPO cũng là cơ hội để Thế giới Di động, Techcombank, VPBank hay Gelex… có thể tìm kiếm thêm các đối tác chiến lược về cả mặt vốn lẫn quản trị.
Chuyên gia của SBBS còn cho rằng việc niêm yết này sẽ tạo ra thanh khoản cho cổ phiếu của các công ty. “Ví dụ Bách Hóa Xanh từng huy động vốn thành công từ các vòng trước, nhưng IPO sẽ giúp doanh nghiệp này tìm kiếm nguồn tiền mới, hoặc các nhà đầu tư cũ có cơ hội thoái vốn”, ông Đức nói.
Tháng 4/2024, MWG đã bán 5% vốn của Bách Hóa Xanh cho CDH Investment – một quỹ đầu tư Trung Quốc. Định giá của doanh nghiệp này lúc đó khoảng 35.500 tỷ đồng (khoảng 1,4 tỷ USD).
Còn ông Trần Quốc Toàn, Giám đốc chi nhánh 2 – hội sở Công ty cổ phần Chứng Khoán Mirae Asset, nhận định việc thị trường thuận lợi cũng là động lực để các công ty này lên sàn chứng khoán. Dữ liệu thống kê của Mirae Asset, trong năm 2018 và 2021, khi thị trường chứng khoán thăng hoa, quy mô huy động vốn mới từ thị trường chứng khoán qua IPO và phát hành thêm đều đạt mức cao đột biến.
Năm 2018, thị trường đã có giai đoạn thăng hoa khi VN-Index tăng 22% chỉ sau 4 tháng đầu năm, lần đầu vượt mốc 1.200 điểm vào tháng 4. Trong năm đó, lượng vốn huy động mới từ thị trường chứng khoán thông qua IPO và phát hành cổ phiếu đạt gần 150.000 tỷ đồng, cao nhất từ trước đến nay. Đến năm 2021, chỉ số đại diện cho sàn chứng khoán tăng 36%, lượng vốn huy động là hơn 120.000 tỷ đồng, lớn thứ hai lịch sử.
Các chuyên gia đánh giá việc các thương hiệu lớn đưa công ty con trên sàn sẽ có tác động tích cực đến thị trường. Ông Nguyễn Đức Toàn nhận định việc có những công ty niêm yết mới đã có thương hiệu, tình hình tài chính ổn định sẽ giúp nhà đầu tư, đặc biệt là tổ chức và nước ngoài có thêm lựa chọn hàng hóa.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Anh Đức cho rằng việc có thêm hàng hóa mới là cần thiết với thị trường, hấp dẫn nhiều nhà đầu tư nước ngoài hơn. “Một số nhóm ngành như bán lẻ dược phẩm hay cửa hàng tạp hóa chưa có doanh nghiệp nào niêm yết. Vì vậy, việc Long Châu hay Bách Hóa Xanh chuẩn bị lên sàn sẽ thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư hơn”, ông Đức nói.
Sau tác động tích cực đến thị trường, chuyên gia của Mirae Asset chia sẻ việc các tập đoàn lớn niêm yết các công ty con nhiều triển vọng, là “gà đẻ trứng vàng” trong hệ sinh thái, có thể cộng hưởng lên vốn hóa chính các doanh nghiệp đó.
Ví dụ câu chuyện tại Vingroup, năm nay tập đoàn này đã niêm yết thành công Vinpearl với định giá 5 tỷ USD. Đó cũng là một động lực giúp cổ phiếu VIC tăng hơn 200% trong 8 tháng qua. “Những TCBS của Techcombank, VPBankS của VPBank hay Bách Hóa Xanh của MWG sẽ giúp thị trường định giá lại công ty mẹ”, ông Toàn chia sẻ.
Ông Nguyễn Anh Đức cũng khẳng định việc các tập đoàn lớn niêm yết công ty con không làm giảm giá trị vốn hóa, có thể hấp dẫn hơn trong mắt nhà đầu tư. Họ sẽ có thêm lựa chọn để phù hợp với khẩu vị rủi ro của mình. Ông cho biết nhiều tập đoàn như Masan Group, Vingroup hay Gelex đang ở dạng “holdings” -một công ty không trực tiếp sản xuất mà tập trung sở hữu cổ phần kiểm soát các đơn vị thành viên và có cấu trúc phức tạp.
Một số nhà đầu tư muốn rót tiền vào các công ty dạng này vì một số mảng kinh doanh tiềm năng, nhưng có thể phải chịu thêm rủi ro từ các ngành kém khởi sắc. “Vì vậy, việc niêm yết riêng các công ty con sẽ giúp nhà đầu tư dễ lựa chọn hàng hóa hơn, ngoài ra cũng giúp thị trường định giá công ty mẹ chính xác hơn”, chuyên gia của SBBS nhận định.
Tuy nhiên, ông Anh Đức cho rằng việc này cũng tiềm ẩn rủi ro. Khi một tập đoàn lớn tiến hành tách riêng các mảng kinh doanh để IPO, nhà đầu tư có thể sẽ chỉ quan tâm và rót vốn vào doanh nghiệp được tách ra, thay vì tiếp tục đầu tư vào công ty mẹ.
Trọng Hiếu